مراقب سر نوزادتان باشید - مجله تخصصی کامپیوتر

نویسنده:دکتر عباس مومن زاده*

یکی از دغدغه های والدینی که به تازگی صاحب فرزند شده اند، فرم گرفتن صحیح سر کودکشان بدون ایجاد برآمدگی، برجستگی یا کجی و ناصافی است. گفتنی است نوزادان تازه متولد شده علاوه بر معاینه اولیه در بیمارستان در روز پنجم پس از تولد، برای آنالیز ابتلا به زردی و روز پانزدهم از نظر کم خونی یا مقدار زردی از طریق پزشک معاینه می شوند. در روز سی ام هم کودک را از نظر قرینگی مردمک چشم، آنالیز سطوح سر و شکل گیری جمجمه معاینه می نمایند بنابراین والدین نباید نگرانی بی مورد داشته باشند. فقط توصیه می گردد برای خواباندن نوزادتان از بالش استفاده نکنید. در سنین کودکی فقط از بالشی که خیلی نرم نیست بهره ببرید تا بتواند به راحتی سر خود را بچرخاند.

شاید بارها از پدر و مادر یا بزرگ ترهای خود شنیده اید که باید مراقب سر نوزادتان باشید تا استخوان های در حال شکل گیری سر به یک سمت متمایل نشوند. جالب است بدانید براساس نتایج مطالعات، پزشکان توصیه می نمایند کودک را طوری بخوابانید که سرش فقط به یک سمت متمایل نباشد بلکه باید سر او را گاهی به سمت راست و گاهی به سمت چپ بچرخانید.

اگر سر کودک فقط در یک حالت قرار گیرد، سطوح بازی که بین استخوان هاست در یک طرف سر برخلاف سمت دیگر بسته می گردد و باعث غیرقرینگی، کجی و ناصافی جمجمه می گردد. کودک را به صورت طاقباز هم نخوابانید چون اگر استفراغ کند ممکن است راه های هوایی اش بسته و احیانا باعث خفگی او گردد. برای پیشگیری از این مساله می توانید کودک را به پشت بخوابانید و سرش را به سمت چپ یا راست متمایل کنید.

با توجه به اینکه خود کودک تمایلی به اینکه روی یک پهلو بخوابد، ندارد والدین باید در سنین نوزادی که کودک نمی تواند خودش جابجا گردد هرازگاهی سر او را جابجا نمایند و به سمت دیگر بچرخانند. نباید در خصوص شکل گیری سر کودک نگران بود زیرا فرایند رشد جمجمه به صورتی است که بر سطوح و برآمدگی های سر فشار می آورد و تا حدودی برجستگی ها را رفع می نماید و در نهایت به شکل گرد درمی آید.

انواع برجستگی های سر نوزاد

تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن شکل گیری سطوح سر با پزشک متخصص است. بعضی از برجستگی های سر نوزادان به شکل کشیده و خربزه ای است که نام های متفاوتی دارد. این برجستگی ها به نوع زایمان مادر بستگی دارد و با گذشت زمان رفع می گردد. اغلب هنگام زایمان اگر نوزاد به سختی از شکم مادر بیرون کشیده گردد، این برآمدگی در یک طرف سر و در موارد اندکی هم دوطرفه به وجود می آید. در بعضی موارد هم به دلیل پاره شدن کیسه آب و سرازیرشدن آن ممکن است سر کودک به باسن مادر برخورد کند و باعث ایجاد برآمدگی گردد. در 95 درصد موارد برآمدگی های سر نوزادان به دلیل فورسپس ظاهر می گردد.

در مواردی دلیل خربزه ای بودن سر بچه ها به نوع زایمان بستگی ندارد بلکه به دلیل شکل گیری سریع بعضی از سطوح (فضای باز بین استخوان ها) نسبت به سایر سطوح است. در مواردی که سطوح قدامی زودتر از موعد مقرر یعنی زیر 6 ماه شکل بگیرد، باعث نابینایی کودک و گاهی بروز بعضی بیماری ها و شکل گیری غیرطبیعی سر کودک می گردد که طبعا خطرهایی را در پی دارد، بنابراین با مراجعه مرتب به پزشک اطفال از آن پیشگیری کنید.

گاهی پس از تولد، 2 نوع برآمدگی روی سر نوزادان وجود دارد. نوعی از این برآمدگی ها بر اثر فشارهایی که بر سر نوزاد وارد می گردد، به وجود می آید. در این حالت ناحیه ای از پوست سر کنده یا به آن فشار می آید و آب در آن ناحیه جمع می گردد. اگر مقدار این برآمدگی کوچک باشد، مسئله ای نیست اما چنانچه بزرگ باشد، پزشک اطفال باید مراقب باشد تا فضای سومی برای تجمع مایعات به وجود نیاید و حتی باعث شوک کودک نگردد. پزشک باید مقدار برآمدگی را ارزیابی کند و برای مراقبت از کودک به خانواده او شرح دهد. این نوع برآمدگی ها به خودی خود و با گذشت 6 تا 8 هفته رفع می گردد.

نوع دیگر برآمدگی، در اثر خون ریزی در ناحیه زیر استخوان سر ایجاد می گردد. هنگام زایمان اگر نوزاد به سختی از شکم مادر بیرون کشیده گردد، به دلیل استفاده از فورسپس، این برآمدگی شکل می گیرد. این عارضه معمولا در یک طرف سر دیده می گردد اما در موارد اندکی دوطرفه است که در این شرایط شیار سر پیداست. گاهی این نوع برآمدگی سفت می گردد و به صورت برجستگی قوزمانند کوچک برای مدت های طولانی باقی می ماند.

از طرفی وجود این برآمدگی ها گاهی به شکستگی ناحیه سر منجر گردد که اگر علایمی نداشته باشد، مسئله ای برای نوزاد به وجود نمی آورد. در غیر این صورت پزشک، عکس رادیولوژی درخواست می نماید تا مقدار شکستگی در ناحیه سر تعیین گردد. توصیه می گردد هرگز برآمدگی ها را دستکاری نکنید و از خارج کردن آب یا خونابه آن پرهیز کنید. گاهی شکستگی می تواند باعث کم خونی یا شدیدتر شدن زردی نوزاد - به دلیل بالارفتن مقدار بیلی روبین- گردد بنابراین پزشک اطفال باید نوزاد را از نظر کم خونی یا مقدار زردی مورد آنالیز قرار دهد. در بیشتر موارد عوارض این برآمدگی ها چندان خطرناک نیست اما در مواردی هم ممکن است مشکلاتی بروز کند.

پی نوشت ها:

* متخصص بچه ها

منبع:هفته نامه سلامت

/ج

منبع: راسخون