در پنتاپولیس الجزایر شاهد خاص ترین تمدن دنیا باشید - مجله تخصصی کامپیوتر

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

بیشتر مساحت الجزایر، حدود چهار پنجم آن شامل صحرای عظیم آفریقا (Sahara) می گردد. صحرای عظیم آفریقا که لقب عظیم ترین صحرای دنیا را یدک می کشد، بیابان شگفت انگیزی است که در آن توده های آتشفشانی، دشت های ماسه زار و دریای شن دیده می گردد.

اگر چه زندگی در این صحرای سرانجام ناپذیر غیرممکن به نظر می رسد، اما 5 شهر در تپه های دره مزاب (MZab) واقع در حاشیه شمالی صحرای عظیم آفریقا ایجاد شده اند. دره مزاب جزئی از بستر رودخانه است که هر 3 تا 5 سال در آن آب جاری می گردد ولی عموما از آن به عنوان یک رودخانه خشک یاد می گردد.

این پنج شهر که مجموعاً مساحت 10 کیلومتر مربعی را در بر می گیرند، عبارتند از بونورا، العاطف، بنی ایسگن، ملیکا و قردیه. این 5 شهر کنار یک دیگر پنتاپولیس یا پنج قصر نامیده می شوند.

در سال 1982 یونسکو تمامی 5 شهر واقع در دره مزاب را به دلیل معماری بی مانند و فرهنگ متفاوت آن به عنوان میراث باستانی معرفی کرد. پنتاپولیس تلفیقی از فرهنگ قومیت مسلمانی با مکبت اباضیه و معماری قومیتی از بومیان شمال آفریقا به نام مزابیتی ها است.

امروزه پنتاپولیس محل سکونت بیش از 360.000 نفر است که مزابیتی خوانده می شوند. مزابیتی ها، آفریقایی های نیمه صحرا نشینی هستند که زبان مخصوص خود را به نام توزامبیت دارند. مزابیتی ها از قرن 8 میلادی تا به امروز در ناحیه شمالی الجزایر زندگی می نمایند. اما زمانی که آن ها با خشکسالی های متعدد روبرو شدند، تصمیم به ساخت شهری گرفتند که تحت هر شرایطی قابل سکونت باشد. مزابیتی ها شهر خود را طی قرن های 11 تا 14 میلادی به صورت متحد المرکز بنا می نمایند که در مرکز این 5 شهر، یک مسجد دارای مناره و برج مراقبتی دیده می گردد.

در یکی از لایه های شهر نیز مزابیتی ها درخت های نخل کاشته اند تا در مقابل نور و گرمای شدید خورشید در امان باشند. از قرن 11 تا کنون بالغ بر هزار سال است که مزابیتی ها توانسته اند در سخت ترین شرایط اقلیمی و جغرافیایی در شهرهای خود تمدن شان را حفظ نمایند.

اصالت و معماری بی مانند مزابیتی ها

همانطور که در تصاویر می توانید مشاهده کنید، هر کدام از این پنج شهر به طور فشرده و با شبکه ای از خیابان ها ساخته شده اند. باریک ترین خیابان ها تنها به قدری عریض هستند که نهایتا الاغ های باربر می توانند در جهتشان حرکت نمایند. البته خیابان هایی که از اهمیت بالاتری برخوردار بوده اند یا جهت آن ها به بازار ختم می شد به اندازه ای هستند که شترها نیز بتوانند از آن ها عبور نمایند. به غیر از اضافه شدن برق در اواخر دهه 1950 میلادی به شهرها، زندگی ساکنین پنتاپولیس تغییرات بسیار کمی داشته است.

در خانه های جعبه ای شکل شهر هنوز اتاقک های مخصوصی برای زندگی بزها وجود دارد (جهت شیر دوشیدن)، در صف های آب ابتدا بچه ها، بعد زن ها و در آخر مردها قرار می گیرند، همان ترتیبی که از ابتدای تمدن مزابتیی ها در پنتاپولیس وجود داشت. دیوارها نیز پس از گذشت قرن های متمادی هنوز به رنگ آبی هستند تا محیط را خنک جلوه دهند و حشرات از خود دور نمایند.

چیزهایی که تنها در دره مزاب خواهید دید

در شهر عظیم قردیه تجارت در اطراف میدان شهر مجاز بوده اما هر گونه علائم مدرن و تبلیغات ممنوع است. همچنین به دستور حاکم شهر فرقی نمی کند میوه باشد یا طلا، در خیابان های فرعی قردیه تنها کالاهای یک جور، حق فروش دارند.

در بنی ایسگن نه خبری از هتل هست و نه رستوران، کافی شاپ یا مغازه ای. تنها چندی از اماکانات مورد احتیاج جهانگردان نزدیک نخلستان وجود دارد. دره مزاب یک ریزورت نیست بلکه سکونت گاهی واقعی است که آدم های واقعی در آن زندگی می نمایند، بنابراین توقع تعداد زیادی جهانگرد را در این سرزمین نباید داشت.

اما غیر این مورد، قوانین جالبی برای جهانگردان، الجزایری ها و هر شخصی که خواستار بازدید از این 5 شهر است وجود دارد. اینکه هر شخص یا گروهی تنها زمانی حق دارد وارد شهر گردد که تور لیدر محلی راهنمای او باشد. چرا که اشخاص حق استعمال تنباکو، استفاده از تلفن همراه حتی جهت تلفن زدن، عکاسی، سلفی و پوشیدن لباس نامناسب را نخواهند داشت. تور لیدر به نحوی مراقب رفتار جهانگردان است اما در عین حال احترام و آداب میزبانی را رعایت می نمایند.

جهانگردان تنها در شب می توانند در شهر باشند

یکی از سنت های ساکنین پنتاپولیس مربوط به زنان این شهرها می گردد که بیشتر اوقات را در خانه سپری می نمایند. حیات خانه های پنتاپولیس دارای دیوارهای بلندی هستند که به زن ها این اجازه را می دهد تا خلوت لازم را برای خود داشته باشند. اما شهر بنی ایسگن طوری طراحی شده است که اگر شخصی به برج دیدبانی واقع در مرکز شهر وارد گردد، می تواند داخل حیاط را مشاهده کند. بومیان بنی ایسگن از موضوع سوء استفاده نمی نمایند و میان اهالی اطمینان وجود دارد. اما موضع آن ها برای غریبه و بیگانگان متفاوت است. چرا که اگر شخصی از اهالی شهر نباشد، حق ورود به بنی ایسگن را تا نماز عصر و غروب خورشید نخواهد داشت. این اقدام برای حفظ حریم شخصی و راحتی زنان بنی ایسگن انجام می گردد.

پویا و متحد مانند پنتاپولیس

قرن ها پیش مزابیتی ها از فرقه اسلامی معتزلی (به عربی: المعتزلة ) به فرقه اسلامی اباضیه (به عربی: لإباضیة) گرایش پیدا کردند و در حال حاضر دره مزاب و پنتاپولیس یکی از 3 اجتماع اصلی اباضی ها در آفریقای شمالی به شمار می رود. پیروان اباضی به بردباری و متحد بودن شهرت دارند. در طول تاریخ پیروان مکتب اباضیه با هم زیستی و هم کاری توانسته اند به خوبی با یکدیگر زندگی نمایند. حتی علاوه بر اعراب و مزابیتی های مسلمان، انجمن های مسیحیان و دیگر مذاهب نیز در پنتاپولیس دیده می شوند و در یکی از این شهرها کلیسایی نیز وجود دارد. به گفته یکی از بومیان: اتحاد کلید زندگی در این شرایط سخت جغرافیایی است. حتی در کسب و کار نیز افرادی که به فروش یک نوع کالا یا انجام خدمات مشابه مشغول هستند به چشم رقیب هم دیگر را نگاه نمی نمایند و در امور مختلف کمک رسان هم دیگر خواهند بود.

پوشش در پنتاپولیس

اگرچه بعضی از نسل های امروزی ساکنین پنتاپولیس به سبک پوشش های غربی روی آورده اند اما بیشتر ساکنین دره مزاب به جامه های سنتی خود پایبند هستند. زنان لحاف های پشمی و سفید رنگی که هایک خوانده می گردد را خارج از خانه بر تن می نمایند هایک لباسی پوشیده و اسلامی محسوب می گردد. در مقابل مردان و پسران فینه های سفید رنگ بر سر دارند، از شلوار های پلیسه دار و گشاد استفاده می نمایند که بسیار منحصر به فرد هستند و علاوه بر خنک نگه داشتن پاها، امکان انجام هرگونه فعالیت فیزیکی را برای مردها فراهم می نمایند.

آب با ارزش تر از طلا و نخل هم ارزش جان انسان

در سال های 2008 تا 2017 حتی یک قطره باران هم از آسمان دره مزاب نبارید. به همین دلیل ارزش آب در پنتاپولیس از طلا هم بیشتر است و کسانی که بیشتر از سهمشان از آب شرب موجود استفاده نمایند، مجزات می شوند. صحبت از مجازات و بی آبی در پنتاپولیس شد، جالب است بدانید که مهم ترین گونه گیاه اهالی این شهر، درخت نخل است و نخلستانی به عظیمی 100.000 درخت در این شهرها وجود دارد. نخل های خرما همانطور که اشاره شد حکم سایبان را در شهرها دارند و علاوه بر آن ساکنان دره مزاب از میوه آن استفاده بسکمک می نمایند از جمله آن تهیه نوعی قهوه مخصوص است که از خرما تهیه می گردد. این درختان که احتیاج زیادی به آبکمک ندارند و به عنوان یک نعمت در این 5 شهر شناخته می شوند، لقب درختان مقدس را گرفته اند و قطع کردن هر درخت نخل جرمی کمتر از ارتکاب قتل یک انسان ندارد.