پشت پرده اعطای یک جایزه نوبل - مجله تخصصی کامپیوتر

به گزارش خبرنگاران، بر اساس اسنادی که اخیرا آموزشگاه سوئد، اعطاکننده جایزه نوبل منتشر نموده و در روزنامه معروف سوئدی سونسکا داگبلادت منتشر شده، هیات داوران این نهاد ادبی از عواقب اعطای جایزه به الکساندر سولژنیتسین نویسنده روس بیم داشته اند و بر سر انتخاب او نیز اختلاف نظر فاحشی میان اعضای آموزشگاه سوئد مطرح بوده است.

نویسنده یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ که در نوشته هایش به فساد، وحشت و جنایات استالین پرداخته در نهایت از سوی حکوت شوروی تبعید شد. این نویسنده روس در سال 1970 میلادی به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات انتخاب شد اما به تازگی فاش شده در پشت پرده انتخاب او به عنوان برنده، بحث های زیادی میان هیات داوران درباره چرایی و تبعات اعطای این جایزه مطرح بوده است.

آرتور لوندکویست یکی از اعضای آموزشگاه سوئد در آن موقع نگرانی خود را از عواقبی که پس از دریافت نوبل در انتظار سولژنیتسین است و این که آیا این جایزه به نفع او تمام خواهد شد و یا به زیانش مطرح نموده و معتقد بوده اعطای این جایزه در وقع اعلام مخالفت با شوروی خواهد بود و جایزه نوبل نباید به آوردگاه سیاسی میان منافع سیاسی مختلف تبدیل گردد.

آموزشگاه نوبل پیش از آن در سال 1958 جایزه نوبل ادبیات را به بوریس پاسترناک دیگر نویسنده روس پس از نگارش رمان معروف دکتر ژیواگو اعطا نموده بود. پاسترناک در ابتدا جایزه را پذیرفت اما پس از آن به اجبار مقامات شوروی آن را رد کرد و حتی انتشار رمان دکتر ژیواگو نیز ممنوع شد. در سال 1965 نیز جایزه نوبل ادبیات به میخائیل شولوخف دیگر نویسنده اهل اتحادیه جماهیر شوروی رسید که البته او چهره ای پذیرفته شده از سوی مقامات سیاسی حکومت شوروی بود.

لوندکویست در ادامه کیفیت آثار سولژنیتسین را نیز زیر سوال می برد و این پرسش را مطرح می نماید که آیا نوشته های او واقعا خوب هستند؟ او معتقد بوده ارزش هنری آثار او عظیم نمایی شده و نوشته هایش در مقایسه با دیگر رمان های قرن بیستم، ابتدایی و کسل کننده هستند.

الکساندر سولژنیتسین در آن موقع کتاب یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ و آثار مهمی چون نخستین دایره و بخش سرطان را منتشر نموده بود اما رمان مجمع الجزایر گولاگ که او به صورت مخفیانه در شوروی نوشت در سال 1973 منتشر و سال بعد از آن نیز موجب تبعید او شد.

اما هنری اولسون دیگر عضو اکادمی سوئد در نظری مخالف با آرتور لوندکویست اعلام نموده بود: درست به همان دلیل که در سال 1965 جایزه نوبل را به شولوخف هوادار استالین دادیم حالا انصاف حکم می نماید که بتوانیم جایزه را به نویسنده منتقد سیستم مثل الکساندر سولژنیتسین بدهیم.

در نهایت در سال 1970، الکساندر سولژنیتسین در رقابت با چهره هایی چون پابلو نرودا شاعر معروف شیلیایی و پاتریک وایت نویسنده اهل استرالیا به عنوان برنده نهایی نوبل ادبیات معرفی می گردد اما جهت دریافت جایزه برای او به هیچ عنوان هموار نبود. او که در آن موقع مورد آزاد و اذیت حزب کومونیست و نیروهای KGB قرار می گرفت، بیم آن داشت که در صورت خروج از شوروی برای دریافت جایزه نوبل ادبیات با سلب تابعیت و ناتوانی در بازگشت به خانه روبه رو گردد.

در ابتدا قرار بود جایزه نوبل در سفارتخانه سوئد در مسکو به او اعطا گردد اما سولژنیتسین این پیشنهاد را نپذیرفت و معتقد بود: چرا این جایزه باید به صورت مخفیانه و در مراسم خصوصی اعطا گردد؟ مگر این جایزه مایه خجالت است که بخواهم دور از چشم مردم و پنهانی آن را دریافت کنم؟

در ادامه کارل راگنر دبیر دائمی آموزشگاه سوئد مامور اعطای جایزه به سولژنیتسین در آپارتمانش در روسیه شد اما با درخواست ویزای او موافقت نشد و سولژنیتسین که از این موضوع بسیار نارحت شده بود در نامه ای سرگشاده از آموزشگاه سوئد درخواست کرد در صورتی که به اندازه کافی برای دریافت جایزه زنده نبود پسرش به نمایندگی از او این جایزه را دریافت کند.

با این وجود او همچنان به ارائه سخنرانی نوبل خود اصرار داشت و یک روزنامه نگار سوئدی به نام استیگ فردریکسون در ملاقاتی با سولژنیتسین دست نوشته ای از متن سخنرانی او را به صورت مخفیانه به هلسینکی فنلاند رساند. متن قدرتمند سولژنیتسین در اوت 1972 منتشر و در سراسر دنیا نقل شد.

الکساندر سولژنیتسین در سال 1974 و پس از تبعید، مدال نوبل ادبیات خود را طی مراسمی در استکهلم دریافت کرد. او به همراه خانواده اش به آمریکا نقل مکان و برای 20 سال در آن جا زندگی کردند.

این نویسنده روس در سال 2008 و در سن 89 سالگی در مسکو درگذشت.