گردشگری، حوزه مغفول همکاری های ایران و آفریقا - مجله تخصصی کامپیوتر

به گزارش خبرنگاران نام آفریقا برای بیشتر مردم جهان همیشه با مسایلی نظیر فقر، عقب افتادگی مالی و فرهنگی، برده داری و بسیاری از مسایل دیگر همراه است. اما با کمی تامل و دقت بیشتر بر روی نقشه جغرافیایی درخواهیم یافت که این قاره کهن که میزبان 54 کشور است، پتانسیل های بسیار وسیعی برای سرمایه گذاری دوجانبه و جذب منافع مالی و فرهنگی را با خود به همراه دارد.

آفریقا چه ظرفیت هایی دارد؟

آفریقا کهن ترین قاره جهان است و تاریخ آن به دوران اولیه پیش از نوسنگی نیز باز می گردد. این قاره بعد از قاره آسیا، دومین قاره بزرگ و دومین قاره پرجمعیت جهان با مساحتی در حدود 30/3 میلیون کیلومتر مربع به همراه جزایر مجاور، 6٪ از کل سطح زمین و 20٪ از مساحت خشکی های کره زمین آن را پوشش می دهد.

آفریقا با 1.4 میلیارد نفر جمعیت تا سال 2021، حدود 18٪ از جمعیت جهان را تشکیل می دهد. جمعیت آفریقا در میان تمام قاره ها جوان ترین محسوب شده و میانگین سنی این قاره در سال 2012 برابر 19.7 سال است که این میانگین درست زمانی که میانگین سنی در سراسر جهان 30.4 سال ثبت شده بود، جمعیتی جوان محسوب می گردد.

این بخش از کره خاکی،گستره وسیعی از منابع طبیعی، کمترین ثروت سرانه قاره و دومین جایگاه کم ثروتمندترین قاره از نظر کل ثروت را پس از اقیانوسیه دارد. هرچند این موضوع را به عوامل مختلفی از جمله جغرافیا، آب و هوا، قبیله گرایی، استعمار، جنگ سرد، استعمار نو، فقدان دموکراسی و فساد مالی نسبت می دهند، با وجود این تمرکز کم ثروت، توسعه مالی اخیر و جمعیت زیاد و جوان، آفریقا به یک بازار مالی مهم در جهان تبدیل شده است.

آفریقا از نظر راههای دسترسی شامل دو تنگه، یک کانال مهم بین المللی و یک دماغه بسیار استراتژیک است که موقعیت این قاره را به لحاظ سیاسی، مالی برجسته نموده استویژگی های جغرافیایی قاره آفریقا نیز بسیار جالب است. این پهنه، از شمال به وسیله دریای مدیترانه، کانال سوئز و تنگه باب المندب در دریای سرخ در شمال شرقی، اقیانوس هند در شرق و جنوب شرقی و اقیانوس اطلس در غرب احاطه شده است. این شرایط جغرافیایی در برگیرنده دو تنگه، یک کانال مهم بین المللی و یک دماغه بسیار استراتژیک است که موقعیت این قاره را به لحاظ سیاسی، مالی برجسته می نماید.

الجزایر بزرگ ترین کشور آفریقا از نظر مساحت و نیجریه بزرگ ترین کشور آن از نظر جمعیت است. خط استوا و نصف النهار مبدأ (گرینویچ) از آفریقا می گذرد و از این نظر تنها قاره ای است که از نواحی معتدل شمالی تا منطقه ها معتدل جنوبی امتداد دارد. بیشتر جغرافیای قاره و کشورهای آن در نیمکره شمالی قرار گرفته است و تعداد قابل توجهی از کشورهای این قاره نیز در نیمکره جنوبی واقع شده است.

گردشگری، فرصتی مغتنم برای ایران

آفریقا از تنوع زیستی بالایی برخوردار است. این تنوع زیستی نیز مرهون شرایط جغرافیایی آن است. آفریقا یکی از بزرگ ترین قاره های جهان است که طبیعتی بکر و زیبا و حیات وحشی متفاوت از دیگر قاره های جهان دارد.

در واقع طبیعت گردی را می توان یکی از مهم ترین و هیجان انگیزترین جاذبه های آفریقا معرفی کرد. جنگل ها، دشت ها، بیابان ها و سواحل متعدد که هرکدام از آن ها بخشی از موجودات و حیات وحش آفریقا را در خود جای داده اند. اگر به پارک های ملی این کشور نیز توجه داشته باشیم، موجودات کوچک و بزرگی را می بینیم که هیچ ترسی از انسان ندارند و به راحتی از کنار شما عبور می نمایند.

شیر آفریقایی، پلنگ آفریقایی، بوفالو آفریقایی، کرگدن سیاه و فیل سیاه، 5 پستاندار بزرگ جهان هستند که در آفریقا زندگی می نمایند. این 5 حیوان نماد آفریقا محسوب شده و تصاویر آن ها در بخش های مختلف این کشور مانند، واحد پولی، مجسمه ها و پوشاک و ... انعکاس یافته است.

علاوه براین ، حیوانات دیگری مانند زرافه، اسب آبی، گورخر، گوزن یالدار و ... نیز در این قاره وسیع زندگی می نمایند که هریک در جای خود به عنوان یک جاذبه مهم گردشگری بین المللی مطرح بوده و سبب شده تا کشورهای مختلف این قاره در طول سال شاهد حضور تعداد زیادی از علاقه مندان به طبیعت و گردشگران از سراسر جهان باشد.

در سال 2018 میلادی عایدی ارزی دو کشور تانزانیا و اوگاندا در حوزه گردشگری طبیعت به ترتیب 1.4 میلیارد و 1.6 میلیارد دلار بوده است که رقم قابل توجهی استاین موضوع و واقعیت که همزیستی مسالمت آمیز میان انسان و حیات وحش به طرز چشمگیری در آفریقا شکل گرفته و موجب کسب عایدی برای کشورهای آفریقایی شده، موضوع و تجربه مهمی است که باید به دقت مورد آنالیز و تامل کارشناسان و مسئولان حوزه گردشگری در ایران قرار گیرد. طبق گزارش ها، در سال 2018 میلادی عایدی ارزی دو کشور تانزانیا و اوگاندا از محل گردشگری طبیعی، به ترتیب 1.4 میلیارد و 1.6 میلیارد دلار بوده است که رقم قابل توجهی است.

در این دو کشور و حتی در بسیاری از کشورهای آفریقا حیوانات جایگاه مقدسی دارند و همین نوع نگاه مردم آفریقا به حیوانات موجب شده تا تنوع جانوری به شکل یک جاذبه و فرصت گردشگری درآید.

اما این همه ماجرا نیست. آفریقا مسائل فراوان محیط زیستی هم دارد که ممکن است این سوال را مطرح سازد که همکاری در این زمینه چه سودی می تواند برای ایران داشته باشد؟

باید گفت در عرصه مدیریت، همین مسائل پتانسیل بسیار جذابی برای سرمایه گذاری و کسب عایدی برای کشور است. قاره آفریقا تحت تأثیر طیف گسترده ای از مسائل زیست محیطی، از جمله بیابان زایی، جنگل زدایی، کمبود آب و آلودگی است که احتمالا این نگرانی های ریشه دار زیست محیطی با تأثیر تغییرات اقلیمی بر آفریقا بدتر گردد.

سازمان بین الدولی تغییرات آب و هوایی سازمان ملل، آفریقا را به عنوان قاره ای که بیشترین آسیب پذیری در برابر تغییرات آب و هوایی را دارد، شناسایی نموده است. این در حالی است که در ایران تا به امروز تحقیقات گسترده ای در زمینه تغییرات اقلیمی صورت گرفته و کشورهای آفریقایی فرصت مناسبی برای استفاده از نتایج این تحقیقات هستند تا از شدت تاثیر تغییرات اقلیمی در این منطقه از جهان جلوگیری گردد.

آفریقا خاستگاه حیات بشری و تنوع زیستی

در ایران تا به امروز تحقیقات گسترده ای در زمینه تغییرات اقلیمی صورت گرفته و کشورهای آفریقایی فرصت مناسبی برای استفاده از نتایج این تحقیقات هستندتاریخ آفریقا، طولانی و پیچیده است و بیشتر به وسیله جامعه تاریخی جهانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. آفریقا، به ویژه شرق قاره، به طور گسترده ای به عنوان محل منشأ حیات انسان ها شناخته شده و قدمت اولین انسان ها در این قاره به حدود 7 میلیون سال پیش باز می گردد که از این نظر نیز میمرجع بسیار مناسبی برای همکاری در تحقیقات دانشگاهی میان دانشگاه های ایران و کشورهای آفریقایی در رشته هایی مانند انسان شناسی و جامعه شناسی است.

نکته حائز اهمیت این است که تمدن های اولیه بشری مانند مصر باستان و کارتاژ در آفریقای شمالی پدیدار شدند. در پی تاریخ طولانی و پیچیده تمدن ها، مهاجرت و تجارت، آفریقا میزبان تنوع زیادی از قومیت ها، فرهنگ ها و زبان ها است که هرساله تعداد زیادی از علاقه مندان به تنوع فرهنگی و تجربه زندگی قبیله ای را به خود جذب نموده و از این طریق منبع بزرگ عایدیی را برای این کشورهای ایجاد نموده است.

این ظرفیت بخش زیادی از اطلاعات مفید در خصوص منشا حیات انسان و به طورکلی فرهنگ های قاره آفریقا که به وسیله کشورهای اروپایی و آمریکایی در قاره آفریقا صورت گرفته را تامین نموده و همین امر موجب شده تا در 400 سال گذشته شاهد افزایش نفوذ اروپا در این قاره باشیم.

از قرن شانزدهم، این امر به وسیله تجارت، از جمله تجارت بردگان ماوراء اطلس، سبب شد تا جمعیت های آفریقایی بزرگ، به قاره آمریکا گسیل داده شوند و به عنوان نیروی کار مقرون به صرفه از آن ها برای توسعه صنایع و کشاورزی استفاده گردد. از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم هم کشورهای اروپایی تقریبا تمام آفریقا را مستعمره کردند و این قاره به نقطه ای رسید که تنها اتیوپی و لیبریا سیاست های مستقلی داشتند.

در کلام نهایی باید گفت، سیاست های ایران همیشه بر مبنای صلح و دوستی میان کشورها و اقوام مختلف پای ریزی شده است و در خصوص قاره آفریقا نیز با توجه به تنوع زیستی و پتانسیل های وسیع زیست محیطی وگردشگری، نباید از فرصت های دوجانبه همکاری و سرمایه گذاری میان دو طرف چشم پوشید. در واقع قاره آفریقا فرصت بزرگی برای سرمایه گذاری ایران و افزایش عایدی ارزی فراهم ساخته که برای شناخت و بهره برداری از آن باید در یک برنامه مدون، مستمر و طولانی پیش رفت.