شهرداری ها نقش کلیدی در حمایت از مراکز علم ایفا نمایند، ایران، میزبان 70 کشور در سیموست 2020 - مجله تخصصی کامپیوتر

سیف الله جلیلی در گفت وگو با خبرنگاران با تأکید بر آن که موزه های علوم و فناوری و مراکز علم به پشتوانه علمی احتیاج دارند و از همین جهت نیز احتیاجمند اعضای هیات علمی به ویژه در رشته های علوم پایه هستند، گفت: این مراکز در تمام دنیا با وزارت آموزش ارتباط پیدا می نمایند که نام این وزارت خانه از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ به عنوان مثال در کشور ما وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش متولی آموزش هستند.

وی تأکید کرد: موزه ها و مراکز علم حاکمیتی هستند و سر و سامان دادن به آن ها تنها بر عهده یک سازمان نیست. وزارت علوم در حد بضاعت خود به موزه های علم یاری نموده است، در حالی که معمولاً همه جای دنیا، شهرداری ها متولی مراکز علم و فناوری هستند. شهرداری ممکن است بخواهد خودش در ساختمانی که در اختیار دارد مرکز علم تأسیس کند، در حالی که کار شهرداری اداره مرکز علم نیست و این سازمان فاقد پشتوانه علمی برای تأسیس یک مرکز علم است.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران با بیان اینکه در داخل کشور و در شهر تهران، ساختمان های زیادی وجود دارند که باید به مراکز علم تبدیل شوند، اظهار کرد: در این ساختمان ها کارهایی انجام می گردد، اما آن ها کارایی لازم را که از یک مرکز علم انتظار می رود، ندارند.

جلیلی اضافه کرد: به عنوان مثال بعضی اُرگان ها هزاران متر را به فضایی اختصاص داده و دو وسیله بی ربط در آن قرار داده اند. این در حالی است که بعضی از این ساختمان ها، ساختمان های ملی هستند و باید به نفع ملت و نه یک سازمان خاص، مورد استفاده قرار گیرند. متأسفانه زمانی که سازمان یا وزارت خانه ای یک ساختمان را در اختیار می گیرد، خودش را مالک ابدی آن می پندارد و اجازه استفاده به دیگران را نمی دهد. تا زمانی که نگاهِ بخشی به امکانات وجود داشته باشد، قطعاً فرهنگ واگذاری ساختمان های بلااستفاده و بهره مندی از امکانات آن ها به نفع ملت جا نمی افتد.

وی در پاسخ به سؤالی درباره ارتباط سازمان میراث فرهنگی با موزه علوم و فناوری با اشاره به اینکه ارتباط اداری مستقیمی با این سازمان نداریم، شرح داد: در عین حال از نظر کاری ارتباط زیادی با سازمان میراث فرهنگی داریم. مسئله ای که در کشور داریم، این است که بعضی سازمان ها وارد حوزه هایی می شوند که ارتباطی با آن ها ندارد؛ به عنوان مثال فلان سازمان می خواهد موزه علوم راه اندازی کند، در حالی که این حوزه کاری آن ها نیست.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری توضیح داد: هیچ گونه تداخلی با میراث فرهنگی نداریم و این سازمان باید حامی ما باشد، چرا که ما در راستای اهداف این سازمان حرکت می کنیم. خوشبختانه تا به حال مسئله ای با سازمان میراث فرهنگی نداشته ایم و آن ها همواره ما را حمایت نموده اند.

جلیلی تأکید کرد: در عین حال فضا و امکانات می تواند به وسیله سازمان میراث فرهنگی فراهم گردد. به عنوان مثال یونیورساینس (universcience) در فرانسه، به عنوان بزرگ ترین مرکز علم این کشور، دارای دو ساختمان است که یکی از آن ها (کاخ اکتشاف) در بزرگ ترین ساختمان میراث فرهنگی فرانسه قرار گرفته است.

انتظار از شهرداری برای ایفای نقش کلیدی در حمایت از مراکز علم

ضرورت به روزرسانی موزه های علم و فناوری

وی با تأکید بر آن که شهرداری ها باید نقش کلیدی در حمایت از مراکز علم و تخصیص فضا به آن ها را داشته باشند، یادآور شد: ما هم می توانیم به شهرداری یاری کنیم. شهرداری در عین حال که هزینه های بسیار زیادی دارد، درآمدهای بسیار بالایی هم دارد که بخشی از آن می تواند به مراکز علم اختصاص پیدا کند. مشکل اصلی این است که شهرداری ها نمی خواهند قبول نمایند که ایجاد مراکز علوم و فناوری، فرهنگ سازی علمی و برقراری ارتباط بین مردم و علم، جزو وظایف آن هاست.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری توضیح داد: ایجاد مرکز علم صرف قرار دادن یک وسیله یا دستگاه در یک ساختمان نیست، بلکه این دستگاه ها احتیاج به نگه داری و به روزرسانی دارند و خاصیت مهم موزه های علوم و فناوری تغییر و تحول و به روز بودن آن هاست. شهرداری ها پشتوانه علمی برای ایجاد مراکز علم را ندارند. این در حالی است که ما در موزه علوم و فناوری از همکاری گروه های تحقیقاتی در رشته های مختلف برخوردار هستیم.

جلیلی با اشاره به اینکه در یک موزه علم بایستی گالری ها به صورت سالانه تغییر نمایند، گفت: گالری فیزیک ما برای مخاطبی که دو بار از آن بازدید نموده، دیگر جذابیتی ندارد و حتی متخصصان معتقدند که هر 6 ماه یک بار باید یک وسیله جدید به گالری های علم اضافه گردد.

وی با بیان اینکه امروزه معیار رشد فرهنگی، علمی و صنعتی یک کشور را با تعداد مراکز علوم و فناوری آن می سنجند، توضیح داد: در کشور ما بعد از سال ها یک موزه علم و فناوری تأسیس شده و هیچ حمایتی هم از آن نمی گردد. این در حالی است که کشورهای دیگر ارقام هنگفتی را صرف موزه های علم و فناوری می نمایند و برای این مراکز اهمیت بسیار زیادی قائل هستند.

رونمایی از بانک اطلاعاتی موزه های دانشگاهی با حضور نمایندگان وزارت علوم

رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران با بیان اینکه بانک اطلاعاتی موزه های دانشگاهی در حال آماده سازی است، گفت: در حال برنامه ریزی هستیم تا در جلسه سالانه که با حضور همه رؤسای موزه های دانشگاهی و دست اندرکاران علم و فناوری برگزار می گردد، این بانک اطلاعاتی را رونمایی کنیم.

جلیلی با اشاره به اینکه گردآوری اطلاعات موزه های دانشگاهی با توجه به پراکندگی موزه ها با دشواری صورت گرفته است، اظهار کرد: یک نفر را برای گردآوری اطلاعات موزه ها مشخص کردیم و قصد داریم بانک اطلاعاتی را در ماه های دی یا بهمن و با حضور نمایندگان وزارت علوم رونمایی کنیم.

وی از جمله اهداف ایجاد بانک اطلاعاتی موزه های دانشگاهی را آشنایی با ظرفیت های موزه های دانشگاهی در استان ها و استفاده از توانایی آن ها، هدفمندسازی آن ها در استان و ... مطرح نمود و ادامه داد: بعد از شناخت موزه ها می توانیم با نمایندگان استانی و مسئولان مکاتباتی داشته باشیم تا از موزه های دانشگاهی حمایت نموده تا آن ها را به نحوی درآورند که مورد استفاده افراد عادی هم باشد.

دبیر شورای عالی موزه های دانشگاهی اضافه کرد: هدف دیگر از ایجاد بانک اطلاعاتی، نمایش اشیای موزه های دیگر در موزه میزبان است که به زودی موزه علوم میزبان چنین رویدادی خواهد بود. این اقدامات در موزه های دنیا رسم است و به عنوان مثال شما شاهد هستید که اشیای موزه لوور مدتی در موزه ملی ایران به نمایش درمی آید، یا بالعکس.

ساخت دستگاه و آموزش؛ خدمات موزه علوم و فناوری ایران به موزه های دانشگاهی

جلیلی اعلام کرد: با کوشش های بسیار زیادی که انجام دادیم، موزه های دانشجویی ذیل بودجه یاری به احداث مساجد، مرمت بناهای تاریخی و یاری به موزه های دانشگاهی قرار گرفته و موزه ها امکان استفاده از این بودجه را دارند. هدف دیگر از ایجاد بانک اطلاعاتی، ایجاد شبکه ای از موزه های دانشگاهی است که وظیفه داشته باشد به همه اقشار جامعه خدمت رسانی کند.

وی در بخشی دیگر از صحبت های خود با اشاره به اینکه گزارشی از اینکه موزه ای پیروز به دریافت بودجه از کانال بودجه فرهنگی دانشگاه ها شده است یا خیر نداشته ایم، گفت: اتفاقاً از یکی از همکاران خواسته ام که گزارشی از این موضوع به ما ارائه دهند، چرا که بودجه ها به تازگی تخصیص داده شده اند.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران در پاسخ به این سؤال که به دنبال حمایت موزه ملی علوم و فناوری ایران از موزه های دانشگاهی، این موزه ها ذیل موزه علوم قرار خواهند گرفت یا خیر، تأکید کرد: هیچ علاقه ای به اینکه یک موزه دانشگاهی زیرمجموعه ما قرار گیرد، نداریم و هدف ما یاری است. در واقع حتی ضرورتی ندارد که موزه هایی که با همکاری ما کاری را انجام دهند، اسمی از موزه علوم و فناوری بیاورند.

جلیلی در همین زمینه تشریح کرد: از جمله اقداماتی که می توانیم در حمایت از موزه های دانشگاهی انجام دهیم، ساخت دستگاه برای آن ها یا آموزش نیروها است. موزه ها چنان چه بخواهند دستگاهی را از بیرون خریداری نمایند، باید هزینه زیادی صرف نمایند، در حالی که ما امکان ساخت دستگاه را داریم؛ همچنین نیروهای آن ها می توانند 10 یا 20 روز در تهران مستقر شده و از آموزش های موزه ملی علوم بهره مند شوند.

وی تأکید کرد: موزه های علوم و فناوری موزه های هزینه بری هستند و هزینه زیادی صرف ایجاد یک گالری می گردد. بنابراین چه بهتر که زمانی که یک گالری ساخته شده، در جاهای دیگر هم نمایش داده گردد. این آمادگی در موزه ما وجود دارد و یک گالری سیار داریم، اما اگر موزه دانشگاهی علاقه مند باشد، می تواند با هزینه خود گالری اش را در موزه ما به نمایش بگذارد.

حضور نمایندگان 70 کشور در سیموسِت 2020 به میزبانی ایران

دبیر شورای عالی موزه های دانشگاهی در پاسخ به این سؤال که آیا رونق بخشی به موزه های دانشگاهی بر گردشگردی تأثیر می گذارد یا خیر، گفت: بزرگ ترین حُسن موزه های علوم و فناوری جذب توریست داخلی و خارجی است. سال دیگر میزبان چهل و هشتمین کنفرانس بین المللی سیموسِت (CIMUSET)، مهم ترین گردهمایی موزه های علوم کشورها هستیم و نمایندگان حداقل 70 کشور در ایران حضور پیدا خواهند کرد.

جلیلی ادامه داد: در موزه ملی علوم و فناوری نیز با توجه به اینکه در منطقه گردشگری واقع شده، به صورت روزانه مهمان گردشگران خارجی هستیم. یکی از جاذبه های جالب برای توریست ها، جاذبه های علمی است که یاری بسیار زیادی به جذب توریست ها می نماید و باعث رونق گردشگری در کشور می گردد.

وی در همین زمینه با اشاره به برگزاری گردهمایی شورای بین المللی موزه ها (ایکوم) در ژاپن (کیوتو)، گفت: به دنبال بازدیدی که از یکی از موزه های علم و فناوری خارجی داشتم، در جلسه ای مربوط به فاز مطالعاتی یکی از گالری ها شرکت کردم که 2.5 میلیون یورو صرف فاز مطالعاتی یک گالری شده بود. این در حالی است که در کشور ما صرف 100 میلیون تومان برای ساخت یک گالری هم رقم بالایی به نظر می رسد.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران با اشاره به اینکه این گالری به موضوع اثر شبکه های اجتماعی بر روابط بین انسان ها اختصاص داشته است، گفت: سال جاری گردهمایی سالانه شورای بین المللی موزه ها (ICOM) با انتخابات کمیته بین المللی موزه ها و مجموعه های علوم و فناوری (CIMUSET) که هر 4 سال یک بار برگزار می گردد، همزمان شد و سال دیگر نیز ما میزبان سیموست خواهیم بود. در عین حال جلسات مشترکی بین آن ها برای انتخاب اعضای هیات مدیره برگزار می گردد و به طور کلی تمام کشورها عضو شورای بین المللی موزه ها هستند.

جلیلی در پاسخ به این سؤال که رویکرد موزه ملی علوم و فناوری نسبت به موزه های دانشگاهی عضو ایکوم چیست، گفت: ما از خیلی وقت پیش عضوی از مجامع بین المللی هستیم و ما را به عنوان پرچم دار موزه های علم و فناوری در ایران می شناسند. اینکه موزه های دانشگاهی به ایکوم بپیوندند، نشان از ارتباطات خوب بین المللی آن ها دارد و از طرف ما هم این موضوع اهمیت دارد، اما رویکرد خاصی نسبت به آن ها نداریم.

برنامه برای تأسیس دبیرخانه دائم شورای عالی موزه های دانشگاهی

وی درباره فعالیت شورای عالی موزه های دانشگاهی گفت: بنا شده تا این شورا هر سال جلسه داشته باشد تا اقدامات صورت گرفته را آنالیز کند و بعد از نهایی شدن اساس نامه ها بتوانیم دبیرخانه شورا را در موزه علوم و فناوری تأسیس کنیم.

دبیر شورای عالی موزه های دانشگاهی گفت: هدف از این شورا سیاست گذاری کلی، مشخص ساختارها، تخصص افراد و ... است که در این شورا تصویب می گردد، اما آنچه اهمیت دارد، حمایت هر استاد و شخص مرتبط از شورا است. قطعاً این شورا به تنهایی قدرت اجرایی نخواهد داشت و هر موزه به تنهایی و به پشتوانه شورا باید به دنبال قدرت اجرایی بگردد که البته ما نیز از این حرکت حمایت خواهیم کرد.

افتتاح گالری سنگ، زندگی و آب؛ به زودی

وی با بیان اینکه طراحی داخلی گالری میرزاخانی یا ریاضی صورت گرفته و گالری سنگ نیز به زودی افتتاح خواهد شد، گفت: علت تغییر و تحولات در موزه علوم، میزبانی چهل و هشتمین مجمع بین المللی موزه های علوم و فناوری دنیا، سیموست 2020 در سال آینده است.

زمان و محل برگزاری سیموست 2020/آغاز به کار رسمی وب سایت

جلیلی با بیان اینکه اقدامات مقدماتی سیموست 2020 به میزبانی موزه علوم و فناوری صورت گرفته است، تشریح کرد: گزارشی از سیموست 2020 شامل محل برگزاری (موزه ملی، موزه پست و موزه علوم)، محل اسکان مهمانان (هتل فردوسی) و ... را به شورای بین المللی موزه های دانشگاهی که 1 تا 7 سپتامبر در کیتوی ژاپن برگزار گردید، ارائه کردیم.

وی اضافه کرد: همچنین وب سایت سیموست 2020 را در کنفرانس کیوتو رونمایی کردیم و این وب سایت از لحاظ قانونی باید بلافاصله بعد از به سرانجام رسیدن کنفرانس کیوتو آغاز به کار می کرد و از همان زمان ثبت نام برای سیموست 2020 آغاز شد.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری اعلام کرد: 12 کشور از جمله فرانسه، کانادا، انگلیس، ترکیه، فنلاند، سوئیس و ... عضو کمیته علمی کنفرانس هستند که این کمیته امکان گسترش دارد. دبیرخانه دائمی کمیته اجرایی نیز در موزه ملی علوم و فناوری راه اندازی شده است.

جلیلی در سرانجام صحبت های خود گفت: چهل و هشتمین کنفرانس سیموست 2020، 26 تا 30 اکتبر برگزار می گردد و ثبت نام در این کنفرانس را تا دو ماه پیش از برگزاری آن ادامه می دهیم. علاقه مندان برای اطلاع بیشتر می توانند به نشانی اینترنتی https://cimuset.inmost.ir/ مراجعه نمایند.