سودآوری کم دامداری های سنتی در استان - مجله تخصصی کامپیوتر

این استان با دارا بودن کشتارگاه های صنعتی و مدرن و کارخانه های متعدد فراوری خوراک دام و کارخانه های لبنی از توانمندی منحصر به فردی در سطح ملی برخوردار است.

• اشتغال 20 درصد جمعیت استان در دامداری

در حال حاضر، بالغ بر 20 درصد از جمعیت استان در بخش دامداری اشتغال دارند که ماحصل آن نگهداری حدود 6 میلیون واحد دامی سبک و سنگین است. این استان با مجموع فراوری 366 هزار تن فراورده دامی هم اکنون جزو 10 استان برتر ایران در این بخش است. این آمار موید آن است که هر گونه سرمایه گذاری برای صنعتی شدن پرورش دام و افزایش بهره وری فراوری در این بخش در افزایش درآمدزایی، اشتغال زایی و رونق مالی استان بسیار موثر خواهد بود. با این حال، در حال حاضر از تمامی ظرفیت های بالقوه بخش دام پروری در استان استفاده نمی گردد و روند تبدیل دامداری های سنتی به صنعتی کند پیش می رود. بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی استان، در حال حاضر نظام دامداری سنتی بالغ بر 80 درصد فراوری گوشت قرمز و محصولات دامی استان را دارد و سهم نظام دامداری صنعتی نه تنها در استان اردبیل، بلکه در کل کشور اندک است.

• تغییر جهت دامداری از سنتی به صنعتی

کارشناسان معتقدند در صورت صنعتی کردن دامداری های موجود و افزایش بهره وری آنها میزان فراوری شیر و گوشت قرمز افزایش چشمگیری می یابد و علاوه بر آن، نگهداری از مراتع و جنگل های کشور بهبود پیدا می نماید. یک کارشناس کشاورزی استان می گوید: میانگین فراوری شیر یک گاو شیری صنعتی نسبت به گاوهای بومی بیش از 10 برابر است و صنعتی شدن دامداری ها یاری زیادی به کاهش هزینه های درمانی و کنترل بیماری های دامی خواهد نمود.

شهرام هاشمی می افزاید: اغلب نژادهای اصیل و بومی در مقایسه با گونه های مشهور جهانی، به تناسب غذایی که می خورند، فراوری شیر و گوشت کمتری دارند. از این رو اصلاح نژادی دام ها و جایگزینی گونه های بهره ورتر به جای نژادهای سنتی ضروری است.

وی عنوان می نماید: سنتی ماندن اکثر دامداری ها باعث شده است که اغلب روستاییان دام پروری را به عنوان منبع پایدار درآمد در نظر نگیرند، چراکه تنها با اتکا به نگهداری چند رأس دام به شکل محدود و سنتی نمی توان زندگی را چرخاند. به نظر این کارشناس، با سرمایه گذاری های تدریجی برای صنعتی کردن واحدهای دام پروری، وضعیت فراوری فراورده های دامی در استان متحول خواهد شد. هاشمی تاکید می نماید: در حال حاضر، دانش علمی لازم در بین روستاییان برای اصولی سازی فعالیت های کشاورزی و دام پروری وجود ندارد و ضروری است با تربیت فرزندان کشاورزان، نیروی کاری جوان اما آشنا به فنون علمی را برای افزایش بهره وری بخش کشاورزی تربیت کرد.

• ترغیب دامداران برای بهبود نژاد دام ها

یکی از کارکنان مراکز خدمات کشاورزی در روستاهای انگوت اظهار می نماید: روستاییان آگاهی لازم از گونه های پربازده دام ندارند و به دلیل سرمایه اندک، ریسک نمی نمایند. آنها ترجیح می دهند با همان گونه های بومی دامداری های خود را ادامه دهند. عوض جوادی می افزاید: برنامه های آموزشی تلویزیونی و رادیویی در مورد مزایای دام های پربازده از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان فراوری شده است و ما در مراکز خدمات کشاورزی سعی می کنیم در مورد این برنامه ها برای آگاهی بیشتر دامداران اطلاع رسانی کنیم.

این مسئول به برگزاری دوره های آموزشی اشاره می نماید و می گوید: در حال حاضر، ماموران با تسلط به شیوه های نوین تلقیح مصنوعی دام، آماده خدمت رسانی به دامداران داوطلب برای بهبود نژادهای دامی در روستاها هستند.

• کوشش برای اصلاح نژادهای کم بازده

رئیس سازمان جهاد کشاورزی اردبیل با بیان این که در حال حاضر 103 واحد گاوداری صنعتی شیری با ظرفیت 29 هزار و 800 راس در استان فعال هستند اظهار می نماید: 373 واحد پرواربندی با ظرفیت 55 هزار و 500 راس و 114 واحد پرواربندی بره به ظرفیت 44 هزار و 75 راس در استان اردبیل فعالیت دارند.

خلیل نیک شاد می افزاید: در سالی که مزین به حمایت از فراوری و برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی است دست یابی به اشتغال پایدار با فعالیت های امور دام استان بر مبنای توسعه واحدهای گاوداری صنعتی شیری و گوسفندی و فعال سازی واحدهای غیرفعال و نیمه فعال در اولویت برنامه های جهاد کشاورزی استان است. وی با اشاره به این که ارتقای کمیت و کیفیت فراوری گوشت و سایر فراورده های دامی و افزایش سود و درآمد حاصل از فروش این محصولات برای روستاییان و دام پروران از اهداف برنامه های اصلاح نژادی دام در استان است می گوید: با جایگزینی تدریجی دام های اصلاح نژاد شده به جای دام های کم بازده و همچنین فعال سازی واحدهای پرواربندی برای ایجاد ایجاد اشتغال پایدار و یاری به خودکفایی کشور در فراوری گوشت و مواد لبنی حرکت می کنیم.

نیک شاد با بیان این که در صنعت روز دام پروری جهان استفاده از ضایعات کشاورزی به جای اتکای صرف به مواد دانه ای در تغذیه دام های سنگین دنبال می گردد عنوان می نماید: معاونت امور فراوریات دامی وزارت جهاد کشاورزی اجرای طرح جدیدی را برای ترویج و توسعه نژاد شروع نموده و سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز در همین مورد برنامه ریزی ها و اقدامات لازم را برای توسعه تلقیح مصنوعی گاوهای بومی و آمیخته استان با اسپرم نژاد پربازده به مرحله اجرا درآورده است.

وی با ذکر مثالی عنوان می نماید: در شهرستان خلخال به عنوان یکی از شهرستان های پیشرو استان در اصلاح نژاد دام، با اجرای طرح های اصلاح نژاد و آمیختگی گوسفند بومی با نژاد رومانف و همچنین بز بومی با نژاد مهابادی به اهداف اصلاح نژاد و افزایش بهره وری فراوری دست پیدا نموده ایم.

• ظرفیت فراوری صنعت دام پروری استان اردبیل

صنعت دام پروری استان اردبیل با برخورداری از 3 میلیون و 900 هزار واحد دامی سالانه 29 هزار و 227 تن گوشت قرمز و 265 هزار و 356 تن شیر فراوری می نماید. در این استان همچنین 480 واحد مرغداری با ظرفیت 9 میلیون و 600 هزار قطعه مرغ، سالانه 42 هزار و 362 تن گوشت سفید و 852 هزار تن تخم مرغ فراوری می نمایند. این ظرفیت در صورت معرفی به سرمایه گذاران و آگاهی دامداران می تواند نقطه اتکایی برای توسعه استان در زمینه اشتغال و درآمد باشد، آن هم در حالی که بسیاری از واحدهای لبنی استان با بهره مندی از این ظرفیت های دامی انواع محصولات لبنی نظیر ماست، دوغ، خامه، کره، پنیر، پنیر پیتزا، بستنی، شیر خشک و شیر پاستوریزه فراوری می نمایند که برخی از این محصولات به دلیل کیفیت بالای خود در کشور شناخته شده هستند.

به نظر می رسد که تنها چالش این صنعت درآمدزای استان تداوم فعالیت های سنتی و برداشتن گامی مهم برای بهره مندی از فناوری و دام پروری مدرن است. طی چند سال اخیر، حمایت از صنایع و مراکز دام پروری استان اردبیل جزو اولویت های سیاست جهاد کشاورزی بوده است و این سازمان نهایت همکاری و حمایت را با سرمایه گذاران در مورد احداث واحدهای صنعتی دامداری دارد.