گفتگوی اختصاصی، استاد دانشگاه قاهره: ایران با برگه های خود در منطقه خیلی خوب بازی نموده است - مجله تخصصی کامپیوتر

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران ،دکتر حسن السید نافعه ریاست گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه قاهره را در کارنامه خود دارد و از سال 1978 میلادی در این دانشگاه به عنوان استاد تدریس نموده است، وی مدرک دکترای علوم سیاسی خود را در سال 1977 میلادی از دانشگاه سوربن فرانسه با بالاترین رتبه کسب کرد. در بسیاری از دانشگاه ها به عنوان استاد میهمان تدریس نموده است، در بسیاری از مراکز دیپلماتیک وابسته به وزارت خارجه در مصر و بعضی کشورهای عربی به ویژه در سلطان نشین عمان سخنرانی نموده است. نافعه فعالیت برجسته ای هم در زمینه فرهنگی داشته است به طوری که مسئولیت بخش فرهنگی در باشگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه قاهره را به عهده داشت، دبیرکلی جمعیت عربی علوم سیاسی و هماهنگ نماینده پویش مصری علیه وراثت و آنگاه دبیرکلی جمعیت ملی تغییر را به عهده داشت. عضویت در هیئت مشورتی مجله سیاست بین الملل صادره از مؤسسه الاهرام هم از دیگر فعالیت های وی به شمار می رود.

محورهای این مصاحبه:

-امارات روی سیاست های محمد بن سلمان و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا حساب نموده بود، اما در خاتمه دوره اول ریاست جمهوری ترامپ نتایج به دست آمده از سیاست ها طبق پیش بینی ها نبوده است. امارات می داند که خود را وارد بازی خطرناکی نموده و به همین علت کوشش دارد اقدامات کوچکی در پیش بگیرد تا تاکید کند که نسبت به مواضع گذشته خود تجدید نظر نموده است.

-منافع منطقه در امضای توافق امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران است و این موضوع بهترین وسیله برای تبدیل کردن موضوع امنیت خلیج فارس از یک موضوع بین المللی به یک تحول منطقه ای مورد اهتمام کشورهای منطقه خواهد بود.

- عربستان هیچ سیاست خارجی مستقل از آمریکا ندارد. در نتیجه مشکل منطقه موجودیت آمریکا، انگلیس و غرب در آن است.

- بعید است روسیه و چین منطقه را برای نفوذ آمریکا رها نمایند. منافع امنیت در منطقه ایجاب می نماید که نیروهای آمریکایی و غربی وارد منطقه نگردد و توافقنامه های امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران می تواند بهترین وسیله برای ایجاد امنیت در منطقه بوده و امنیت را از یک مسئله بین المللی به یک مسأله منطقه ای مورد اهتمام کشورها تبدیل کند.

-باید توافق برای ایجاد امنیت در منطقه ویژه خلیج فارس و تنگه هرمز و منطقه دریای سرخ و باب المندب ایجاد گردد، چرا که این روند برکشور مصر نیز تاثیرگذار خواهد بود.

در زیر متن کامل این مصاحبه را می خوانید:

خبرنگاران: بعضی تحلیلگران اعتقاد دارند که تغییر مواضع سیاسی امارات در منطقه به ویژه در زمینه ائتلاف با عربستان در جنگ یمن و تغییر رویکرد این کشور به سمت ایران در نتیجه بی اعتمادی ابوظبی به ایالات متحده آمریکا برای دریافت تضمین های لازم جهت امنیت و ثبات داخلی این کشور است، آیا شما با این نظر موافق هستید؟

دکتر نافعه : تا حدی. البته در این موضوع که تغییر در مواضع امارات یک تغییر نهایی باشد یا اینکه تجدید نظر مقطعی در سیاست ها باشند و در ادامه تصمیم نهایی در این زمینه اتخاذ گردد، تردید وجود دارد. گفته شده است که دولت امارات با ایران ارتباط پیدا نموده و مناسبات ویژه ای به ویژه در ابعاد مالی با این کشور دارد. این مناسبات در بدترین بحران های منطقه ای نیز ادامه داشته و امارات تمایل زیادی به استمرار مناسبات مالی بین دوبی و تهران داشته است. این کشور همیشه اصرار داشت که خطوط هوایی میان ایران و امارات باز بماند و کانال های اصلی ارتباط رسمی یا شبه رسمی نیز همچنان فعال باشد.

قطعا امارات متحده عربی روی محمد بن سلمان و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا حساب باز نموده بود، اما در آستانه خاتمه اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ متوجه شد که نتایج محقق شده، در سطح پیش بینی ها نبوده است و این کشور در بحران های منطقه ای وارد شده است. لذا اقدامات کوچکی را در پیش گرفته تا در مواضع سابق خود تجدید نظر کند. این موضوع نشان می دهد که امارات بیش از اتفاقات مورد نظر خود وارد طرح های محمدبن سلمان شده و بویژه بعد از ترور جمال خاشقجی به دنبال تجدید نظر و عقب نشینی از سیاست های خود است.

در صورتی که ترامپ پیروز نگردد مسائل زیادی در آمریکا تغییر خواهد نمود، به ویژه که کنگره این کشور از جمله بخش قابل توجهی از جمهوری خواستار به دنبال تغییر سیاست های آمریکا در مورد عربستان و توقف جنگ در یمن هستند. به اعتقاد من در این صورت سیاست آمریکا تغییر قابل توجهی خواهد داشت. لذا زمان برای تجدید نظر در سیاست ها فراهم شده است، البته ما نمی توانیم بگوییم که همگرایی کامل در مواضع دو طرف ایجاد می گردد.

خبرنگاران: آیا می توان همگرایی امارات و ایران به صورت نسبی را نشان دهنده دور شدن امارات از سیاست های عربستان بدانیم؟

دکتر نافعة:این همگرایی منجر به ایجاد ائتلاف امارات و ایران ضد عربستان سعودی نمی گردد، اما ممکن است امارات را بیش از کشورهای دیگر نظیر کویت و پادشاهی عمان به ایران نزدیک کند، البته این رویکرد به همان اندازه باعث واگرایی امارات از عربستان نخواهد بود. این یک تحرک آرام است، مرحله سرنوشت ساز و حساسی است.ارزیابی کنونی امارات نشان از آن دارد که باید سیاست هایش را البته بدون هیجان و بدون انجام اقدامات ناگهانی تغییر دهد و خود را برای تحولات آینده که ضرورتا به معنی تغییر کامل ائتلاف ها نخواهد بود، آماده کند. در این شرایط واگرایی سیاست های عربستان ادامه پیدا خواهد نمود، اما این موضوع به معنی همین مقدار از همگرایی امارات و ایران نخواهد بود.

خبرنگاران: آیا این رویکرد جدید امارات می تواند کمکی به تقویت ثبات و امنیت منطقه داشته باشد؟

دکتر نافعة : این موضوع به قدرت ایران برای مقاومت و ایستادگی بستگی دارد. تا این لحظه ایران با برگه های خود به صورت خیلی خوبی بازی نموده است. هر اندازه که ایران پیروز به ایستادگی و چالش پذیری باشد، بیشتر تعیین می گردد که آمریکا مایل به مداخله نظامی نیست و باید در سیاست های خود تجدید نظر کند.

امارات به خوبی می داند که در این بحران تحولات به نفع ایران به وجود آمده، اما دقیقاً نمی داند که این تحولات قطعی خواهد بود و آیا ایران از این پرونده درگیری ها پیروز خارج خواهد شد؟ استراتژی آمریکا در فشار بیشتر بر تهران ادامه پیدا خواهد نمود. به نظر من مرحله آینده و 6 ماه آینده زمان کافی برای تعیین شدن سیاست های امارات و کشورهای دیگر خواهد بود.

خبرنگاران: آیا نظامی سازی منطقه از سوی آمریکا و انگلیس می تواند منجر به ایجاد امنیت و ثبات در امارات گردد یا اینکه این اقدام نتایج معکوس در امنیت و ثبات امارات خواهد داشت و امارات را به قربانی مواضع غیر حساب شده واشنگتن تبدیل خواهد نمود؟

دکتر نافعه: بدون عربستان سعودی هیچ نوع نظامی سازی در منطقه ایجاد نخواهد شد. این کشور در واقع هیچ سیاست خارجی مستقل از آمریکا ندارد. در نتیجه مشکل منطقه موجودیت آمریکا، انگلیس و غرب در آن است. این موضوع با تمامی جامعه جهانی در ارتباط است. البته بعید است که روسیه و چین منطقه را برای نفوذ آمریکا رها نمایند. منافع امنیت در منطقه ایجاب می نماید که نیروهای آمریکایی و غربی وارد منطقه نگردد و توافقنامه های امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران می تواند بهترین وسیله برای ایجاد امنیت در منطقه بوده و امنیت را از یک مسئله بین المللی به یک مسأله منطقه ای مورد اهتمام کشورها تبدیل کند.

من شخصا از حامیان گفت وگوی سیاسی بین ایران و کشورهای عربی هستم و باید توافق برای ایجاد امنیت در منطقه ویژه خلیج فارس و تنگه هرمز و منطقه دریای سرخ و باب المندب ایجاد گردد، چرا که این روند بر کشور مصر نیز تاثیرگذار خواهد بود.

من امیدوارم که کشورهای عربی می توانند به این هوشیاری و چشم انداز استراتژیک دست پیدا نمایند تا اقداماتی را در جهت همگرایی با ایران و امضای توافق امنیتی با این کشور انجام دهند. امنیت در منطقه اهرم فشار موجودیت آمریکا و انگلیس در منطقه خواهد بود. امنیت در منطقه یک پروژه واحد است و امنیت کانال سوئز و باب المندب نیز هرگز از امنیت تنگه هرمز جدا نیست .

خبرنگاران: آیا بر اساس قوانین بین المللی، آمریکا انگلیس و فرانسه حق دارند در امنیت خلیج فارس مداخله نمایند؟

دکتر نافعه: متاسفانه مناسبات بین الملل بر اساس قوانین بین المللی دنبال نمی گردد و دولت ها دائماً به مبانی قوانین بین المللی پایبند نیستند. محور غالب در جهان محور زور است، اما هنگامی که بحث از آبهای آزاد مطرح می گردد، همه کشورها حق حضور در این آب ها را دارند، اما این موجودیت باید در جهت همکاری و پیشرفت مناسبات محبت آمیز بین کشورها باشد و به دنبال ایجاد تنش و جنگ در یک منطقه خاص نباشد.

مصاحبه از سعید شاوردی